Inleiding
OPZuid is een Europees programma dat innovatie stimuleert binnen met name het mkb in de regio Zuid-Nederland. Limburgse, Zeeuwse en Brabantse bedrijven en kennisinstellingen investeren in honderden projecten die bijdragen aan een betere en slimmere samenleving. Dit doen zij samen met de provincies, de Nederlandse overheid en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het programma wordt uitgevoerd door Stimulus Programmamanagement, in opdracht van de Europese Commissie, het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en de provincies Zeeland, Limburg en Noord-Brabant.
Waar staan we nu?
Het einde van de looptijd van het OPZuid 2014-2020 nadert. We blikken terug en kijken vooruit. Net als in 2021 was REACT-EU ook in het jaar 2022 belangrijk. De EU stelde in 2021 extra middelen beschikbaar voor economisch herstel van de regio’s als gevolg van de pandemie. Ruim 50 miljoen euro ging naar Zuid-Nederland. Gezien de noodzaak om de middelen zo snel mogelijk in te zetten, is de keuze gemaakt om REACT-EU uit te voeren binnen de kaders van de lopende EFRO-programma’s, zoals voor Zuid-Nederland het OPZuid. In 2022 zijn 5 REACT-EU projecten beschikt. Daarmee komt voor de periode 2014-2020 het totaal verleende projecten op 43. Er zijn nog geen projecten vastgesteld.
Waar gaan we naartoe met OPZuid 2021-2027?
Naast de afronding van de huidige programmaperiode is de nieuwe programmaperiode 2021-2027 ingegaan. Hiermee geeft Zuid-Nederland uitvoering aan de Regionale Innovatie Strategie (RIS3) voor de komende jaren. Het nieuwe OPZuid-programma kent vijf grote maatschappelijke transities die in Zuid-Nederland én op (inter)nationale schaal spelen. De vijf transities sluiten aan op de Green Deal en het nationaal innovatiebeleid.
De vijf transities:
- Gezondheid, aansluitend op de volgende thema’s:
- Behandelmethoden en technieken voor gepersonaliseerde zorg.
- Preventie.
- Landbouw & voeding, aansluitend op de volgende thema’s:
- Duurzame verwaarding van reststromen.
- Technologieontwikkeling en opschaling van de voedselverwerkingsindustrie in het kader van de eiwittransitie.
- Smart farming en precisielandbouw.
- Energie, aansluitend op de volgende thema’s:
- Duurzame energie opwek in combinatie met opslag, conversie en uitwisseling met het net.
- Duurzaam en smart lokaal/regionaal energiesysteem.
- Klimaat, aansluitend op de volgende thema’s:
- Waterveiligheid en wateroverlast in het stedelijk gebied.
- Watertekort en droogte landelijk gebied.
- Grondstoffen, aansluitend op de volgende thema’s:
- Circulaire bouwsector met een focus op materialen/grondstoffen en bouwmethoden.
- Circulaire maakindustrie, met een focus op materialen/grondstoffen en smart industry.
Technologische kennis is belangrijk om tot doorbraken te komen, maar op zichzelf niet voldoende. De uitdaging is om de technologische én niet-technologische kracht van Zuid te benutten, door samenwerking binnen de regio maar juist ook over regiogrenzen heen. In het EFRO-programma geeft Zuid-Nederland deze inzet vorm via de beleidsdoelstellingen ‘Een slimmer Europa’ en ‘Een groener Europa’.
Eerste openstelling OPZuid 2021-2027
De eerste openstelling was van 12 september 2022 tot en met 4 november 2022. Voor deze periode was 30 miljoen euro subsidie beschikbaar, 6 miljoen per transitie. Tijdens de eerste openstelling kwamen er 48 projecten binnen. De volgende openstellingen zijn in het tweede en vierde kwartaal van 2023. In de voorjaarsopenstelling is 22,05 miljoen subsidie beschikbaar, in de najaarsopenstelling 29,65 miljoen. De verdeling per thema leest u hier.
Partners en budget
Voor de periode 2021-2027 stelt de Europese Unie door middel van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) 105 miljoen euro beschikbaar voor projecten die de innovatiekracht van Zuid-Nederland benutten voor economische én maatschappelijke impact. Het Rijk investeert nog eens 20 miljoen euro.
Met deze middelen voeren de programmapartners, waaronder het bedrijfsleven en kennisinstellingen uit Zuid-Nederland (en daarbuiten met aantoonbare meerwaarde), overheden, burgercoöperaties en intermediaire organisaties (ROM’s), campussen, valorisatieorganisaties, etc., het OPZuid 2021-2027 uit.
Wist u dat…
- op 31 december 2023 het OPZuid 2014-2020 eindigt, waarbij alle nog lopende projecten dienen te worden vastgesteld.
- er voor het OPZuid 2021-2027 na de twee openstellingen in 2023 nog in totaal vier openstellingen in 2024 en 2025 zullen volgen.
- de transities waarop de openstellingen zich richten weliswaar gelijk blijven, maar dat per transitie per openstelling de focusthema’s kunnen wijzigen.